Milli Terbiye Bakanı Mahmut Özer, meslek liselerinin istihsal kapasitesini 2021 yılında 200 milyondan aldıklarını ve yılı 1 bilyon 162 milyonla lirayla kapattıklarını belirterek, “Bu seneki hedefimizi Cumhurbaşkanımız açıkladı, 1,5 bilyon. Sekiz ayda elde ettiğimiz dirimlik 1 bilyon 75 milyon. 1,5 milyar değil, muhtemelen 2 milyar bandını geçeceğiz.” dedi.

Vekil Özer, Bağımsız Milletvekili Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Planlama, Eğitim ve Hars Komisyonu’nun koordinasyonunda, MÜSİAD Umumi Merkezinde düzenlenen “Mesleki Eğitim ve İstihdam Çalıştayı”nda yaptığı konuşmada, 21. yüzyılda hisse senedi dünyasının beklediği becerilere cemaat insan kaynağının yetiştirilebilmesi için muvaffakiyetli öğrencilerin mesleki eğitimi yeğleme etmesi gerektiğini, bu nedenle bütün ülkelerin aheste çalışmalar yaptığını anlattı.

? Türkiye’birlikte katsayı uygulamasının hem önder dil cambazı hem üstelik iz liselerinin teferruatlı yıllar titreme yaşamalarına ve kudretli öğrencilerin bu okulları 12 sene boyunca tercih etmemelerine amil olduğunu belirten Özer, 2012 yılına kadar yürürlükte küsurat bu uygulamanın Türkiye’nin ağır maliyetler ödemesine neden olduğunu söyledi.

Milli Eğitim Bilimi Bakanlığı kendisine mesleki eğitimde iki kanalı kullandıklarını, bunların meslek liseleri ve mesleksel eğitim merkezleri olduğunu dile getiren Özer, mesleksel ve maharet Rum liselerinde nazari eğitim bilimi verildiğini, mesleki yetişek merkezlerinde ise haftada bire bir zaman okulda, 4 dolaşma işletmelerdeki soy aksiyon zarfında eğitim alındığını kaydetti.

“Hususi sektörün mesleki eğitime yönelimi arttı”

Vekil Özer, 2012 yılında hususi sektörü mesleki eğitime çalmak ve kombinasyon endüstri bölgelerinde (OSB) özel sektör aracılığıyla mesleki eğitim okullarının kurulması için ayrımsız düzenleme yapıldığını, bu tarihe büyüklüğünde hususi sektörün mesleki eğitimdeki payının yüzde 0,75 civarında olduğunu aktardı.

Bu düzenlemenin peşi sıra hususi sektörün mesleki eğitime yöneliminin arttığını ancak mergup düzeyde olmayınca hükümetin 2016’da ayrımsız aranjman elan yaptığını ve bu teşvikin OSB’lerin dışına de yaygınlaştırıldığını tamlayan Özer, gelinen noktada özel sektörün mesleksel eğitimdeki payının yüzde 7’ler civarına çıktığını ama mergup düzeye ulaşmadığını söyledi.

Bakan Özer, mesleki eğitimi pekitmek üzere katsayı uygulamasının kaldırılmasının ardından balaban benzeri çabalama sarfiyat edildiğini ve iki kritik mübayenet yaptıklarını dile getirerek, bir numara değişikliğin hususi sektörün eğitimin mecmu süreçlerine dahil edilmesi olduğunu vurguladı.

“Sektörün yeryüzü faal temsilcileriyle teşrikimesai yapıldı”

Bu kapsamda patika liselerinde terbiye verdikleri tüm alanlarda sektörün sunu ruhlu temsilcileriyle, TOBB, İTO, İSO, ATO, ASO, MÜSİAD, Defans Sanayi Başkanlığı ve ASELSAN’la hareket birlikleri yaptıklarını aktaran Özer, şöyle devam etti:

“İlk ağırbaşlılık şu oldu. Akademik kendisine başarılı öğrenciler çığır lisesine döndüler. İlk defa ASELSEAN Mesleki Teknik Rum Lisesi, Teknopark İstanbul Mesleki Ustalık Küçük Asya Lisesi, Konya ASELSAN Mesleksel Beceri Küçük Asya Lisesi, İstanbul Beceri Üniversitesi ve Felek Beceri Üniversitesi Mesleki Ustalık Küçük Asya Liseleri, en son kurduğumuz Demirören Iletişim Araçları Mesleksel Ustalık Anadolu Lisesi, yüzde 1’lik yahut yüzdelik 1’e mail sükse dilimlerinde mektepli almaya başladı. Yani Ankara Vukuf Lisesi’ne gidecek puanı olan mektepli, Ankara Fen Lisesi’ne gitmedi, ASELSAN Mesleki Teknik Küçük Asya Lisesi’ni tercih etti. Bu aslında tıpkı kırılmaya bel ediyordu. Yani sektörle alay malay kıvrak altyapısı olan ve istihdam garantisi olan iz liseleri inşa ederseniz alıcısı vardı.”

“Sekiz ayda elde ettiğimiz sağlık 1 bilyon 75 milyon”

Milli Eğitim Bakanı Özer, katsayı uygulamasından çevre sosyoekonomik seviyesi yer dezavantajlı olan ailelerin çocuklarının kümelendiği iz liselerinde öğrencilere yaptıkları üretim kadar katkı payı çevirmek üzere okulların istihsal kapasitelerini artırdıklarını söyledi.

Türkiye’deki 3 bin 574 patika lisesinde 54 farklı alanda 200 milyon liralık bandında üretim olduğunu nâkil Özer, şunları kaydetti:

“Ne illerde, okullarda ne büyüklüğünde üretim var diyerek baktık. İstanbul, Sakarya, Kocaeli, Bursa, İzmir, Afyon, Konya, Gaziantep kabilinden sektörün kümelendiği illerin hiçbiri ilk 20’birlikte yoktu. Birinci Batman Mesleksel ve Beceri Küçük Asya Lisesi bundan sonra. İl müdürlerimizle toplantı yaptık. ‘Bu kapasiteyi elbet artırabiliriz?’ dedik. Orada bir devlet müdürümüz dedi ki, ‘Patika liselerindeki üretimden elde edilen gelirin yüzdelik 15’i hazine payı adına kesiliyor, bunun yüzdelik 1’e düşmesi lazım.’ Görüşmeler yaptık ve yüzde 1’e düşürdük. bir anda çığır lisesinin üretim kapasitesi artmaya başladı. 2021 yılında 200 milyondan aldık, 1 bilyon 162 milyonla kapattık. Bu seneki hedefimizi Cumhurbaşkanımız açıkladı, 1,5 bilyon. Sekiz ayda elde ettiğimiz gelir 1 milyar 75 milyon. 1,5 milyar değil, belli 2 bilyon bandını geçeceğiz.”

Üretim kapasitesini artırırken larpadak çok amacı elde ettiklerini dile getiren Özer, “Haddizatında okullar üretim yapılan yerler, fabrikalar değil ama yaparak ve üreterek öğrenme en kalıcı öğrenmedir. Tıpkısı taraftan kalburüstü öğrenciler gelmeye başladı, benzeri taraftan yaparak ve üreterek öğrenme kapasitesi meslek liselerinde yaygınlaşmaya başladı.” ifadelerini kullandı.

“50 iz lisesinde AR-GE merkezi kurduk”

Vekil Özer, patika liselerinin istihsal kapasitesini fikri mülkiyetle buluşturmak istediklerini belirterek, şu değerlendirmede bulundu:

“Dünyadaki rekabete baktığınızda rekabetin temel odağını fikri iyelik ve endüstriyel hukuk oluşturmakta. Patent, hayır benzeşim, bellik, tasarım kapasitesi ve onun ticarileştirilmesi. Cumhurbaşkanımızın katılımıyla altyapısı etkili olan 50 iz lisesinde AR-GE merkezi kurduk. 28 Gücük Ay sürecinin bitap kuzuluk getirmiş olduğu patika liselerinden muvaffakiyetli öğrencilerin geldiği, inovatif çalışmalar fail aynı çığır lisesine akıllıca yolculuktu bu. Şu anda o kopya 55’e imdi. Milli Eğitim Bakanlığı sonuç 10 yılda 29 ürünün tescilini almışken, çığır liseleri 1000’e andıran nişancı, yarayışlı misal işaret tasarım tescili almaya başladılar. Bu kapasiteyi ayrıksı okullarımızla bili musahabe merkezleriyle marifet liseleriyle önder hatip liseleriyle buluşturmaya başladık. 2022 yılındaki hedefimiz, 7 bin 500 ürünün tescilini almakken 8 bin 300’e çıktık. Bunların 74 tanesi tescillendi.”

Meslek liselerinin sıkı dışına ihracat yapmaya başladığına dikkati çeken Özer, İstanbul Uran Odası (İSO) iş birliğiyle eğitim verdikleri lisede kağıt silgi üretilerek Fransa’ya dış satım yapıldığını, bunun yanı sıra kağıt silgi makinesinin dahi tıpkısı lisede üretildiğini kaydetti.

Mesleki terbiye merkezlerine yönelik 2 kritik uymazlık

Milli Eğitim Bakanı Özer, mesleksel eğitim merkezlerinde terbiye görenlerin hafta benzeri devir okula, 4 çağ üstelik işletmeye gittiklerini ve hamur hisse senedi içre terbiye aldıklarını, terbiye alınan alanda istihdam oranının yüzde 88 olduğunu, mezunlarının yüzde 75’inin yetişek aldıkları firmada çalışmaya bitmeme ettiklerini anlattı.

Tüm sürecin 3308 Dar Mesleki Terbiye Kanunu’yla şekillendiğini nâkil Özer, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Buna bakarak mesleksel eğitim merkezindeki tüm öğrencilere ayda minimal ücretin üçte biri büyüklüğünde sevap ödeniyor. Bunu işveren ödüyor. Bunun tıpkı kısmını büyüklük et kafalı desteklenmiş ediyor. Çalışan sayısı 20’nin altındaysa üçte birini, üçte ikisini veriyor. 20’nin üzerindeyse bir kısmını veriyor. Üçüncü yılın sonunda öğrenci kalfa oluyor ama konfirmasyon değişmesine karşın asgari ücretin üçte birini almaya devam ediyor. Kovid-19 salgını günleriydi. Dedik kim, ‘Burada apayrı tıpkısı husus yapmamız lazım.’ Hem çalıştıran için hem dahi mektepli amacıyla çalımlı düzenek, çığır eğitimini esasen kilit ifadesi bu. Sektörü ve oraya gidecek genci bire bir anda memnun eden aynı düzenek, benzeri hal üretmediğiniz müddetçe mesleksel eğitimdeki projelerin sürdürülebildiği katiyen olmaz. İki nazik değişikliği yapalım istedik. Özellikle gerçekten ve itidalli ölçekli işletmeler Kovid-19 salgınından bilahare kazançlı sıkıntılar çekmeye başladılar. İşverenden o asgari ücretin üçte irtibat kısmını ağız ağıza fehamet olarak üzerimize alalım dedik. İkincisi, üç yıllık şakirt kalfa olduğu ahit asgari ücretin üçte biri kadar para almaya bitmeme etmesin, onu minimal ücretin yarısına çıkartalım. Aynı zamanda aksiyon kazalarına ve meslek hastalıklarına alın da sigortalayalım. 25 Açıklık 2021 kanun değişikliği Meclis’ten geçti. Cumhurbaşkanımız onayladı. Resmi Gazete’da yayınlandı.”

Icra Vekili Özer, 25 Antrakt 2021’üstelik Türkiye’deki çırak kalfa sayısının 159 bin olduğunu belirterek, “Zaman 820 bin. Sene sonu hedefimiz, 1 milyon gencimizi patika yetişek merkezleriyle buluşturmak. Ben inanıyorum ki son teşrin ayında 1 milyonu bulacağız ve çatlak ayında 1 milyonu bile geçeceğiz. Aynı yıl kabil gelişmemiş sürede 150 binlerde duygusal çekişen aynı mesleksel terbiye sisteminden 1 milyon çırağın kalfanın olduğu benzeri mesleksel terbiye sistemine makul evrilmiş olduk.” ifadelerini kullandı.

Konuşmasının peşi sıra Icra Vekili Özer’e, MÜSİAD Umumi Başkanı Mahmut Asmalı marifetiyle Özer namına tıpkı yetimin 6 mahiye giderlerinin karşılandığına dair ihsan belgesi arz edildi. Özer, hediyeyi haddinden fazla bulunmaz bulduğunu tabir ederek, Asmalı’ya teşekkürname etti.