Taşları mevcut 5 bin yıllık oyunun gizemi çözülemiyor

SİİRT’teki Başur Höyük’te 2013’te başlayan kazılarda 39 taşı mevcut 5 bin almanak oyun gizemini koruyor. Batman Müzesi’nde sergilenen taşların bulunduğu dönemde kazı çalışmalarında görev düzlük Eksper Kazı Bilimci Abdurrahman Çipo, noyunun esas oynandığının hala gizemini koruduğunu belirterek, “Benzer eserler ışığında tıpkısı mukayese yaptığımızda, dizge olarak 4 domuzun, 4 köpeğin olması, göz şeklinde olması, pramidal taşların olması ve mermi bire bir taşların olmasıyla bunun doğrusu ayrımsız zeka oyunu olduğunu de esasta gösteriyor. Aynı av oyunu, konkur oyunu evet de zeka oyunu gibi. ‘Satrancın atasıdır’ geçmek dahi ihtimal çok bile yanlış olmayabilir” dedi.

Siirt’in 20 kilometre kuzeybatısında yer alan, Başur Höyük’te Ilısu Barajı ve Hidroelektrik Santrali Projesi kapsamında 2013’te yapılan kazı çalışmalarında ortaya çıkarılan tıpkısı mezarda ‘Erken Bronz Çağı’na ait kısaca 5 bin yıllık oyun taşları bulundu. Kapik ve domuz kabilinden figürler mevcut taşların yer sonuncusu 2019’üstelik yapılan kazılarda ortaya çıkarıldı. Toplamda 39 adet olan taşlar Batman Müzesi’nde himaye altına alındı. Taşların 2 hayat ile oynanan av, yarışma veya zeka oyunu amacıyla beğenilen taşlar olduğu düşünülürken, kuşkusuz oynandığı ise hala gizemini koruyor.

O devir kazı çalışmalarında görev düzlük Batman Müzesi’nde arkeolog Abdurrahman Çıpa, “2013 yılında ilk defa eserlerle karşılaştık, tıpkı mezar buluntusu yerine. Henüz sonra 2019 yılında ise serencam parçası olan domuzu bulduk. Analog asar ışığında bir kıyas yaptığımızda, hep yerine 4 domuzun, 4 köpeğin olması, ayn şeklinde olması, pramidal taşların olması ve kurşun ayrımsız taşların olmasıyla bunun filhakika benzeri zeka oyunu olduğunu gerçekte gösteriyor. Tamamen zeka oyunudur diyebilir miyiz, tartışılır. Tıpkı av oyunu, konkur oyunu ya de zeka oyunu benzer. ‘Satrancın atasıdır’ gitmek de belki haddinden fazla dahi hatalı olmayabilir. Oyun taşının 2019 yılında yapılan çalışmayla bu arada hep parçaları tamamlandı. Bağımlı sonuçta tığ hafriyat yaptığımız amacıyla, oyunun ne şartlarda, ne şekilde oynandığını bilmiyoruz” diye konuştu.’BAŞURLULAR SANAT ÜRETMİŞ DİYEBİLİRİZ’

Bulunan oyun taşlarıyla Başurluların tekellüm ürettiğini söyleyen Çıpa, “Baziçe taşlarının milattan ilk 3100 ile 2900 yılları arası yani toplamda 5 bin yıllık aynı geçmişi var. Er Bronz Çağı’nın önemli eserlerinden biridir. Batman Müzesi Müdürlüğü Başkanlığı’nda yapılan kazılarda, Doç. Dr. Haluk Sağlamtimur’un yaptığı çalışmalarda ortaya çıkarıldı. Bu taşların ne amaçla yapıldığı bilinmemekle beraber bununla ilişkin hem ecnebi hem yerli çalışmalar var. Üstüne hem makaleler hem birlikte tez çalışmaları devam ediyor. İlerleyen zamanlarda yayınlanacaktır. Ahcar çokça enteresandır. Oyunla ilgiliden artım, o dönemin insanlarının çevresini taşlara yansıttığını rahatlıkla görebiliyoruz. Söz Misali tığ seçkin satranç oyununa baktığımızda satrançtaki atlar, kermen ve piyonların ayrımsız benzerini bu oyunda dahi görebiliyoruz aslında. Başur Höyük’ten çıkarılan bu oyun taşları toplamda 39 adet olup, 2 kişiyle oynandığı düşünülmektedir. Döneminin sunu mefret müzakere eserleridir diyebiliriz. Çünkü bir nice âdem yayın yapar, sanat üretir ama ‘Başurlular tekellüm üretmiş’ diyebiliriz” ifadelerini kullandı.

Share: