Milli Savaş yıllarında düşmana alın gösterdiği yiğitlik zımnında “Efeler Efesi” adıyla anılan Yörük Büyük Efe, vefatının 71. yılında memleketi Vazıh’da gururla anılıyor.
Ziyalı’ın Sultanhisar ilçesi Kavaklı köyünde 1895 yılında dünyaya mevrut Yörük Ulu Ağa, 19 yaşında Görgülü dağlarındaki Alanyalı Molla Ahmet Ede’nin ağabey grubuna katıldı.
Kısa sürede herkesin güvenini ve sevgisini kazanan Yörük Ulvi Ağa, Alanyalı Molla Ahmet Efe’nin hayatını kaybetmesinin peşi sıra grubun başına geçti.
İzmir, Görgülü ve Nazilli’nin düşman işgalinden kurtarılması amacıyla mücadelede meydan alan Yörük Mualla Aka, 16 Haziran 1919’de Mağrip ve Güney Anadolu’üstelik ahenkli, bilinçli ve milli şuurla düşmana yapılan önce hâkim adına tarihe geçen Malgaç Demiryolu Köprüsü yanındaki cümle teçhizatlı düşman karakoluna baskını gerçekleştirdi. Yörük Mualla Ağabey, yaptığı baskınlarla düşmanı balaban zarara uğrattı.
Düzenli ordunun kurulmasıyla emrindeki grubu orduyla bütünleştirdi, kendisi birlikte Milli Aydın Cephesi Komutanı oldu. Savaş’deki başarılarından muhit TBMM vasıtasıyla İstiklal Madalyası sunulan ve Cumhuriyet döneminde Yörük soyadını düzlük Uca Efe, Halas Savaşı’ndan sonradan tıpkı süre İzmir’bile yaşadı.
İzmir’dahi 1951’da geçirdiği tramvay kazasında bacaklarını kaybeden Yörük Mualla Ede, otama için gittiği Bursa’bile 23 Eylül 1951’bile hayatını kaybetti.
Yörük Ali Efe’nin ayrımsız dönme karargah olarak bile beğenilen, daha sonraları müzeye çevrilen evi, Entelektüel’ın Yenipazar ilçesinde bulunuyor. Müzede, Yörük Mehabetli Aka’nin kıyafetleri, silahları, yazışmaları, mektupları ve o döneme ilgilendiren eşyaları sergileniyor.
İl Hars ve Turizm Müdürü Doç. Dr. Düş Tuncer, AA muhabirine, bu yıl tadilattan geçirdikleri Yörük Mehabetli Ağabey Müzesi’nin bugünden itibaren ziyarete açılacağını söyledi.
Yörük Mualla Ağabey ve dönemine ilgili cemi otantik eserlerin müzede saha aldığını aktaran Tuncer, “Müzede çok kapsamlı tıpkı değişiklikler çalışmasını dahi tamamlamış olduk. Yaklaşık 1 milyon liralık tutarındaki bu tadilatla lüp bilcümle yük ve risk taşıyan noktalarında engelleme gerçekleştirildi. Bugün Yörük Mürtefi Ağabey yaşasa ve anahtarıyla gelip kapısını açsa evi bıraktığı günkü kadar kullanabilirdi. Müzeye ziyarete mevrut turistlerimize, kültürün peşinde koşanlara fena hâlde bire bir zaman yaşatıyoruz. Özellikle halas mücadelesinin o hazzını, dokusunu ve duygusunu anlamak isteyenleri kesinkes bekliyoruz.” diye niteleyerek konuştu.
Malgaç baskını
Yörük Uca Efe’nin Milli Uğraş döneminin önemli isimlerinden olduğunu tamlayan Tuncer, özellikle Malgaç baskınının mutlak hatırlanması gerektiğine meni etti.
O dönüş Yunan ordusunun Ege’nin çöz kesimlerine ilerlediğini vurgulayan Tuncer, şöyle konuştu:
“Palikarya ordusu ilerledikçe şiddeti küsurat sistematik aynı soykırım faaliyeti yürütmeye başlıyor. Bunda da Münevver sunu çok etkilenen, 100 bine mümasil martir verdiğimiz ilimiz oluyor. Yörük Mehabetli Ağabey’nin yiğitçe direnişi, Malgaç baskını ile tıpkı dönüm noktası yerine ortaya çıkıyor. Demir marifetiyle Nazilli’ye kadar ikmal yarmak talip vahim silahla donatılmış Yunan müfrezesini ve oradaki karakolu Yörük Ulu Ağa ve cebe arkadaşları yok etmeyi başarıyor.”
Tuncer, Yörük Ali Efe’nin unutulmaz bire bir değer ve Milli Savaş kahramanı olduğuna dikkati çekerek, Yenipazar Kaymakamlığı ve Yenipazar Belediyesi hareket birliğiyle müzenin bahçesinde ihtifal etkinliği gerçekleştirileceğini sözlerine ekledi.
