Düzce Üniversitesi (DÜ) Sarsıntı Aplikasyon ve Araştırma Merkezi Müdürü Mehmet Güvenli Arslan, Düzce’nin 1999 yılında yaşanan depremden dersler çıkardığını, 23 Kasım’daki depremde eskimemiş bina stokunun, yıkımların önüne geçtiğini söyledi.
Aslan, AA muhabirine, şekil üssü Gölyaka olan 5,9 şiddetindeki depremin, “iri, tahripkâr” hareket statüsünde olduğunu, depremin ardından sahada tetkikat yaptıklarını belirtti.
Yapıların sırtçı sütun ve kiriş üzere alanlarında hasar kayran gelmediğini, binalarda sıva ve zar hasarlarının görüldüğünü vurgulayan Aslan, hasar gören çoğu yapının, 1999 depreminden önceki inşa edildiğini belirlediklerini bildirdi.
Hasar gören binaların, bu tarihlerde yeterli mühendislik hizmeti alınmayan yapılar olduğuna belen eden Aslan, “Hareket olduğunda tıpkısı enerji üretiyor ve yapıya aynı güç uyguluyor. Bu güç karşısında dahi yapının tıpkı tepkisi olması gerekiyor. Yapının bu enerjiyi tüketmesi gerekiyor. Bu enerjiyi sıva ve zar çatlağı yerine yansıttı.” ifadelerini kullandı.
Arslan, 5,9 şiddetindeki tıpkısı depremin, çatı stoku çarkıt ayrımsız ilde yaşandığında yıkmacı olabileceğini vurgulayarak, şöyle konuştu:
“Düzce için bina stokunun yenilenmediğini söyleyemeyiz. Düzce 1999 depremlerinde âdeta balaban bir yara aldı. Bu depremde üstelik görüldü ki bundan ibret çıkarmış. Yaptığımız meydan incelemelerinde, bunu netlikle gördük. Yani bina stokunun revize olması, bu depremde çatı hasarlarının çok minimal seviyede olmasına amil oldu.”
Aslan, depremin süresinin bodur olmasının da hasarın büyümesini engellediğini, 23 Kasım’daki depremin süresinin 1999 yılındaki depreme göre biraz henüz bodur olduğunu belirterek, depremin 12 saniye sürdüğünü ve 4 saniyelik maça ivme yaptığını anlattı.
“Yeni çatı stokunda tıpkısı başarı elde ettiğimizi söyleyebilirim”
Bu şiddetteki bir depremin, henüz mufassal sürmesi durumunda çarkıt binalarda muhaceret yaşanabileceğini vurgulayan Arslan, “Düzce yerine yıpranmamış çatı stokunda tıpkısı sükse elde ettiğimizi söyleyebilirim. Bina denetleme kanunu hizmetlerinin burada hareket gördüğünü imtihan ettik. Çatı denetimden geçen tıpkısı çatı, üretiminde amade beton mergup bir yapı, teçhizat düzeneğinin daima taharri edilen tıpkısı yapı depremde bereketli ayrımsız performans göstermiş oldu.” değerlendirmesini yaptı.
Depremin şiddetinden haddinden fazla yüzeye yakınlığının konuşulması gerektiğine değinen Aslan, yüzeye mümasil olan depremlerin şiddetinin, daha aşkın olduğunu bildirdi.
“Yani ululuk düşük da olsa, tığ daha aşkın hissederiz.” diyen Arslan, bunların “sığ depremler” namına değerlendirildiğini belirtti.
Düzce depreminin kestirmece 6,4 kilometre derinlikte yaşandığını aktaran Aslan, “Berenarı sığ tıpkı zelzele. Süresi uzarsa biraz elan göçme olabilirdi amma 1999 depremi öncesi yapılarda olabilirdi bu. Yıpranmamış binalarda, taşıyıcılarda hasar olurdu ama ayakta kalırdı.” dedi.
-“Afet planları hazırladık”-
Düzce’nin depremin beraberinde ayrıksı afetler açısından bile yıldızı düşük aynı bölgede olduğuna meni eden Arslan, şunları söyledi:
“Hoppadak yer sarsıntısı değil seller oluyor, heyelan ve yangınlar oluyor. Tığ kıran planları hazırladık. AFAD ile 4 pasaj facia türü belirlendi. Bunlardan birincisi hareket, heyelan, sel ve yangınlar. Bunlar için kasıt, tasavvur ve eylemler belirlendi. Bu eylemler amacıyla de kurumlar görevlendirildi. Burada DSİ’den tutun üniversitelere, AFAD, Milli Eğitim ve belediyeler kadar bir haddinden fazla kuruma bu afet planında ödevler var. Bu 4 kıran amacıyla hepsinin kesiştiği bir toprak Düzce.”
Aslan, bölgede kırık hatları bulunduğunu, galiba aralıklarla dahi depremler yaşandığını, ancak Düzce Ovası’na “hareket ovası” demenin, çokça akıllıcasına olmayacağını vurguladı.
Afetlere müteveccih alınan tedbirlerin önemine değinen Aslan, depreme dayanabilen bina tasarımına ait ana ilkelere uyulması ve bu süreçlerin, sunma az hasarla atlatılması gerektiğini sözlerine ekledi.
