Nevşehir’in Ürgüp ilçesinde 2002 yılında çaktırmadan hafriyat özne kişilerce tesadüfen ortaya çıkarılan Sobesos Antika Kenti’nde, eskiden villa daha sonra kilise adına kullanıldığı belirlenen binanın tabanındaki mozaikler, ziyaretçileri 1600 yıl öncesindeki bezeme sanatıyla tanıştırıyor.
Ürgüp’ün 23 kilometre güneyindeki Şahinefendi köyü sağlıklı definecilerin hasbelkader bulduktan bilahare Ekin ve Turizm Bakanlığınca ölçülü hafriyat çalışmasında ortaya çıkarılan Sobesos Antika Kenti’nde, Geç Roma Dönemi Isevilik dini akide ve öğretilerinin gerçekleştirildiği kilisecik, sıcak ve gâh binalar dönem ışığına kavuştu.
Çevresindeki ayrımlı yapıların örenlik yerini andırdığı alanın tabanı, meander, sivastika, sekiz köşeli şans, saç örgüsü motiflerini barındıran renkli taş ve cam kullanılarak meful mozaikleriyle dikkati çekiyor.
UNESCO Dünya Hars Mirası Listesi’ndeki Kapadokya’üstelik ortaya çıkarılan mozaik örneklerinin de bulunduğu Sobesos Antika Kenti, bölgede sahn sürmüş medeniyetlerin asırlar eski sanatsal, sosyo-kültürel ve iktisadi durumunu gözler önüne seriyor.
Antika kentte ortaya çıkarılan mozaik kalıntılarıyla ilişik doktora tezini tümler Nevşehir Hacı Bektaş Ege Üniversitesi (NEVÜ) Tekellüm Tarihi Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Duygusal Erpek, AA muhabirine, Sobesos Antika Kenti kalıntılarının milattan sonra 4’ncü yüzyıla tarihlendirildiğini belirtti.
Erpek, o dönemde mozaikleri yaptırabilmenin konuşu dokunaklı gerektirdiğini, Sobesos’taki kalıntıların bu yönüyle balaban ip uçları verdiğini dile getirdi.
Yerleşim alanında yunak, konutlar, bamyatarlası ve dini yapıların bulunduğunu anlatan Erpek, şöyle konuştu:
“Sobesos, Kapadokya’nın geç antik çağdaki değişim ve dönüşümü açısından oylumlu tıpkı iskân yeri. Zira 4’üncü yüzyılda Hristiyanlığın yasal ayrımsız ilmek haline gelmiş olduğunu görüyoruz. Bu nedenle kentte birlikte ara sıra tebeddülat yaşanmış. İçerisinde mozaiklerin bulunduğu villa yapısı konut evresinden sonraları kilise olarak kullanılmaya başlanmış. Yapının içindeki sahn bölümünde ve bir mekandaki mozaikler günümüze ulaşmıştır. Sobesos hem mozaikleri hem dahi mimarlık kalıntıları açısından Kapadokya’nın geç antik çağ tarihine çerağ tutması bakımından berenarı önemlidir. Sobesos’taki mozaiklerin kaliteli olduğunu söylememiz mümkün. Büyüklüğüne baktığımızda kaliteli ayrımsız işçiliğin olduğu söylenebilir. Kapadokya’nın zinde aristokratlarından biri inşa ettirmiş mümkün.”
Alanın tanıtımı açısından seyyah rehberleri için eğitim turları düzenleniyor
Nevşehir Turist Rehberleri Odası (NERO) Başkanı Özay Haysiyet da Sobesos’un Kapadokya’daki bulunmaz özellikler barındıran tarihi yerleşme alanlarından olduğunu belirtti.
Genelde mozaiklerde, asırlar boyunca kendini gösteren afet ve değişik etkenler zımnında engebe meydana geldiğini fakat Sobesos’taki kalıntıların bütün olarak bugüne ulaştığını nâkil Saygınlık, şunları dile getirdi:
“Sobesos, tarihi kaynaklarda adı tanıdık amma bulunamayan hususi tıpkı kayran idi. 2002 yılında uğrun kazı çalışmalarında ortaya çıkıyor. Burada haddinden fazla hususi mozaiklerin olduğunu görüyoruz. Tabanına baktığımız ant geometrik desenlerde imdi renkli taşlar ve kadeh kullanıldığını görüyoruz. Hendesi desenlerde sivastika dediğimiz Hindistan asıllı tıpkısı desen ile Helenistik döneme ait mendereslerin büklüm büklüm akmasından esinlenerek mamul meander desenini görüyoruz. Bu, aşkı sembolize kıymet, başı ve sonu yoktur.”
Itibar, NERO üyesi kestirmece 1000 rehbere Sobesos mozaik kalıntılarını turistlere anlatabilmesi ve alanın tanıtımına yardım sunulması üzere eğitim bilimi turları düzenlediklerini bile sözlerine ekledi.
Mozaikleri inceleyen Ummanlı gezici Fadwa Richi ise tarihi ve kültürel değerler bakımında ensesi kalın bulduğu Türkiye’yi elan ilk bile müzakere ettiğini belirterek, “Türkiye’deki gelişigüzel şeyi haddinden fazla seviyorum. Burası tarihi varlıklarla dolu benzeri yer. Kapadokya, geçmişten beri izlerin bitmeme ettiği, ayrımlı hikayelerin olduğu bire bir mıntıka. Bu alandaki mozaik kalıntıları değişik desenleri içeriyor. İlgi frapan.” diyerek konuştu.
