Koz üretimindeki sorunlar ve hal önerilerinin tartışıldığı “18. Millî Koz Emek Grubu Toplantısı” Edirne’birlikte başladı.

İl Ekincilik ve Orman Müdürlüğü Konferans Salonu’nda düzenlenen toplantının açılışında mütekellim Zirai Araştırmalar ve Politikalar Umumi Müdürlüğü (TAGEM) Koordinatörü Dr. Ayşen Saraka Vural, Türkiye’nin meyvecilikte iddialı bir talih olduğunu söyledi.

Koz üretiminde dünyada 4. tam olan Türkiye’nin elan gani tıpkı noktaya gelebileceğini tamlayan Vural, bunun üzere vahim miktarda istihsal yapılması gerektiğini dile getirdi.

Üretimi heveslendirmek üzere 20 yıl önceki diyar müdürlükleri, üniversiteler ve araştırma enstitülerinin katılımıyla Millî Ceviz Mesai Grubu’nu kurduklarını tabir fail Vural, “Grubun teşekkül amacı üretimi artırmak, birinci sınıf üretim ayırmak, akilane çeşitleri üreticimize tavsiye mektubu almak ve üreticimizin sahada yaşadığı sorunlarla aykırı adına çözüme vurmak için ameliye tetkikat yapmak.” diye niteleyerek konuştu.

İl Ekincilik ve Orman Müdürü Atilla Bayazıt ve Trakya Zirai Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Adnan Tülek bile birer müzakere yaptı.

Konuşmaların peşi sıra davetli bildiriler bölümünde Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bostan Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Sütyemez, Türkiye’bile ve dünyada koz üretimi ve araştırmaları üstüne akıbet yıllarda yaşanan gelişmeler hakkında bilgelik verdi.

İklim değişikliğinin, koz üretimini da zıt etkilediğini belirten Sütyemez, verim kayıplarına cebin hazırlıkların yapılması gerektiğini söyledi.

İklimlerde kaba hareketlerin görülmeye başlandığını belirten Sütyemez, “İklimdeki baş aşağı çıkışlar çok sert. Erken sonbahar soğukları ve donları kâh bölgelerimizi etkiliyor. Alelhusus İç Küçük Asya Bölgemizde bana mevrut birçok telefon ve veriden ağaç kurumaları olduğunu biliyorum. Bırakın çımbar kurumasını ağaçların tamamen kurumasıyla ilişik sıkıntılar var.” dedi.

Sütyemez, gökçe yazın Anadolu’nun bir nice yerinde hava sıcaklıklarının 2 ay 40 derecenin üzerine seyrettiğini belirterek, “Bu nedenle özellikle devir yanıkları girmek amacıyla nitelik mahsul kayıplarına el açan sonuçlar ortaya daha çok. Bizim kapıyı çalan bu duruma karşı lüzumlu bostan tesisinde gerekse bulunan bahçelerde alacağımız tedbirler dolay plana çıkmaktadır.” diye niteleyerek konuştu.

Islah mehabetli

Sütyemez, meyve yetiştiriciliğinde maliyeti düşürüp, verim ve kaliteyi tezyit etmek üzere reform çalışmalarına ehemmiyet verilmesi gerektiğini vurguladı.

Islahın bu konuda yer iri şürekâ olduğunu ifade eden Sütyemez, şöyle bitmeme etti:

“Islahtan apayrı bizim yapabileceğimiz, bindi vereceğimiz aynı düzentileme yoktur. Islahı ne kadar cıvıl cıvıl kılarsak verimimiz de kalitemiz dahi o kadar majör tamam. O yüzden ıslaha çokça aheste bindi vermek zorundayız. Islahla yatıp ıslahla kalkmak zorundayız. Bulunan ceviz reform alanlarımızı bollatmak zorundayız. Nebat ıslahı tıpkı milli meseledir.”

Orman Genel Müdürlüğü Özel Ağaçlandırma Şubesinden Adnan Emiralioğlu de umum müdürlük eliyle yapılan ceviz çalışmalarını anlattı.

1998 yılından itibaren yemişli türlerde ağaçlandırma yapmaya başladıklarını tamlayan Emiralioğlu, “Şu anda bizim yer güzelce çalışmalarımız Edirne’birlikte koz, Adıyaman’da badem, Urfa taraflarında fıstık çalışmaları. Çokça fena hâlde sahalarımız var. Yolu düşenlerin buralarda gezmelerini ve sahaları görmelerini tavsiye mektubu ederim.” dedi.

Emiralioğlu, 22 bin 564 hektarlık özel ağaçlandırma sahasında tahminî 6 milyon 750 bin ceviz ağacı bulunduğunu dile getirdi.

Öğleden sonraki oturumlarla bitmeme eden güruh, yarın beceri gezi ile sona erecek.

Toplantıya mülk müdürleri, sivil sosyete kuruluşlarının temsilcileri ve üreticiler katıldı.