TBMM Çekim ve Bütçe Komisyonu’nda muhalefetin konuşmasını “Propaganda oldu biraz” diyerek eleştirdiği Cumhur Reisi Yardımcısı Fuat Oktay, “Dolayısı ile bu akıbet bütçedir, bundan sonraki şu bütçedir, bu bütçedir. Bunu göreceksiniz, bunun sonuç bütçe olmadığını de göreceksiniz.  Vakit Kaybetmeden bu dönemin sonuç bütçesi, inşallah ati yıllarda bile gene Topluluk İttifakı olarak sunmaya devam edeceğiz. Milletimiz 15 seçimde olduğu kadar gine sizlere de bizlere bile ayrımsız mesajı verecek. Net rey, ara vermek namevcut yola bitmeme diyecekti. Sizin fon gıyaben geçmiş tıpkısı namzet belirlemenizde yarar vardır diyerek düşünüyorum” diyerek konuştu.

TBMM Cazibe ve Bütçe Komisyonu’nda 2023 yılı bütçe maratonu zaman başladı. Bugün komisyonda 2023 yılı bütçe kanun teklifi, 2021 yılı değişmez hesap yasa teklifinin geneli ve 2021 yılı Sayıştay raporları görüşüldü. Reisicumhur Yardımcısı Fuat Oktay, milletvekillerinin sorularını toplu yanıtladı. Oktay şunları söyledi:

“Yönetimde şeffaflık, saydamlık ve adisyon verebilirlik ilkelerini benimsemiş tıpkısı hükümet namına. Bütçe ve kesin hesabın gelişigüzel detayını açıklıkla milletimizle paylaşıyoruz. Her yıl bu bütçe kimin, neyin bütçesi gibi sorulara muhatap olduk, bu sene bile bir sorulara muhatap olduk. 2023 yılı bütçesinin vatandaşımızı global belirsizliklerden koruyacak, gelişigüzel kesimden vatandaşımızı kollayacak, adaletli ve sosyal tıpkı bütçe olduğunu anlatım etmiştim, bugün de tekrarlıyorum.

2023 yılı bütçemizde toplumsal harcamalar için ayırdığımız gerçeklik miktarını 258,4 milyar liraya çıkardığımızı ifade etmiştik. Esasen tıpkısı öğün henüz çiftlemek istiyorum. Bu tutar 2023 yılı bütçesinin yüzde 5,8’ine balya gelmektedir. 2002 yılında bu ihtişam yüzde 1,3 ile ayrılan üs miktarı 1,6 milyar liraydı. Münasebet 2002 ile sürekli kıyaslıyorsunuz diyorsunuz.  Biz denek taşı olarak görüyoruz.

2023 bütçemizde 65 gözyaşı üstü yaşlılardan, mânialı vatandaşlardan ve mânialı vatandaşların yakınlarından oluşan tahminî 1,4 milyon kişiye bağlanan aylıklar için 31, 3 bilyon, 555 bine yakın engelli vatandaşımızın evde bakımına destek amacıyla 28 bilyon, TOKİ toplumsal bölük finansmanı amacıyla 10 milyar, eş bindi programı amacıyla 7,5 milyar lira cins ayırdık.

Sosyal kesimlere yönelik bütçeden sağladığımız kaynaklar bunlarla bağlı değildir. Toplumun değişik kesimlerine 2023 yılı bütçemizde sağladığımız bolluk katkısı kısaca 1 trilyon 200 liraya ulaşmaktadır. Bu tutar bütçenin yüzde 27’sine istikbal etmektedir. 2023 bütçesinde doğalgaz ve neşelilik sübvansiyonları amacıyla 600 bilyon lira, asgari ücretin alacak dışı tutulmasıyla 300 bilyon teklik, yaşlı, mânialı, zahmetli, dul ve yetimler gibi toplum kesimlerini yüklenmek amacıyla yapılan rüşvet indirimleri kapsamında 51 bilyon teklik vatandaşımıza bindi sağlamışızdır.

Azık güvenliği ve zirai kalkınma milli güvenlik meselesi adına gördüğümüz ve üzerine alelhusus eğildiğimiz konuların başında geliyor. 2023 yılında tarıma 142, 9 bilyon teklik hamur ayırıyoruz. 54 milyar değil. Sunumda benim anlatım ettiğim 54 bilyon vakit kaybetmeden zirai bindi programları için ayrılan ödenektir.

“BÜTÇEYİ KİM SUNMALI” TARTIŞMASI

Bütçeyi kimin sunacağı ile müteallik istifham vardı. Bu yıl nereden lüzumlu etti bile gündeme getirildi, Anayasal tartışma diye niteleyerek. Bizim zihnimizde uzaktan yakından böyle tıpkı soru var, hangi da Anayasa’ya aykırılığı ile ilişkin uzaktan yakından herhangi bir kararsızlık var. Esas Madde 161, Reisicumhur bütçe yasa teklifini finansal yılbaşından bildirme birkaç 75 çağ evvel TBMM’ye sunar diyor. Elhak Reisicumhur sunuyor bütçeyi, sunmuştur doğrusu. Sunardan hedef, imzası ile buraya gönderdiği konudur, tığ vatandaşımıza açıklamışızdır, buraya bile gelmiştir.

Bütçenin ki aracılığıyla sunulacağı de Sedir İçtüzüğünün 67’inci maddesi ile belirlenmiş olup, buna bakarak yürütme yerine  Cumhur Reisi Yardımcısı yahut ayrımsız nazır sunuş yapabilmektedir.

“ÇİFTÇİLERİMİZDEN UZAK DEĞİLİZ”

Çiftçiden illerden haberiniz var mı diye niteleyerek sorular oldu. Bizim kendimiz de çiftçilerden uzak değiliz, hele özellikle illerimizden vatandaşlarımızdan asla uzak değiliz. Ilkin Cumhurbaşkanımız kalkmak üzere.

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin getirdiği faydaları, istikrarı, kesin ve acul karar ahiz imkanlarının bittabi Türkiye’ye yarar olarak döndüğünü açık namına görürsünüz. Özellikle dış politikada olsun, krizlerin yönetiminde olsun bunun sonuçlarını görüyoruz. Bunu uygularken da vatandaşımızdan asla uzak kalmayız. Elden fiziki anlamda değil, dilek bağımızı tek kimesne koparamazdan vatandaşımızdan. Gidip miting alanlarında konuşup bile dönmeyiz, dönen insanlar de değiliz. Katiyetle vatandaşımızın içindeyizdir. Bunun birlikte liderliğini Cumhurbaşkanımızın kendisi yapar, milletiyle arzu büyü kurmuş olması son 15 seçimdeki başarısının bile net göstergesidir.

“KESIN FIKIR, DURMAK BULUNMAYAN YOLA BITMEME DİYECEKTİR”

Dolayısı ile bu sonuç bütçedir, bundan sonraki şu bütçedir, bu bütçedir… Bunu göreceksiniz, bunun son bütçe olmadığını de göreceksiniz.  Takkadak bu dönemin sonuç bütçesi, inşallah gelecek yıllarda da aslında Cumhur İttifakı kendisine sunmaya devam edeceğiz. Milletimiz 15 seçimde olduğu üzere tekrar sizlere da bizlere birlikte ayrımsız mesajı verecek. Açık düşünce, durmak yok yola devam diyecekti. Sizin fon gıyaben önce ayrımsız aday belirlemenizde yarar vardır diye düşünüyorum.”

Oktay’ın sözlerine “Propaganda oldu az buçuk” diyerek muhalefetten tenkit geldi.

“KÜLLİYE HERKESE AÇIKTIR”

Oktay, kadınlara birlikte destek verdiklerini açıklayarak, “Yüzlerce eş maraba, sizin saray bizim milletin evi dediğimiz Cumhurbaşkanlığı Külliyesinde Sayın Cumhurbaşkanımızla tıpkısı araya gelmiştir” dedi.  HDP Balkı Mebus Dilan Zekâ Taşdemir, “Tığ de gelebilir miyiz?” diyerek sordu. Oktay, “Tabii ki gelebilirsiniz. Külliye herkese açıktır. Buradan giderken beraber geçelim, burası milletin evi” diye karşılık verdi.

Oktay, “Yüzüncü yılın bütçesi milletle iç içe, milletin ta kendisi olan hile anlayışımızın finansal alana yansımasıdır” dedi.

TTB BAŞKANI FİNCANCI’YI HEDEF ALDI

Oktay, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin kimyevi cebe kullanmış olabileceğini söylediği amacıyla gözaltına alınan Türk Tabipleri Birliği Başkanı Çiy Korur Fincancı’nın fotoğrafını taşıdıkları üzere HDP’li milletvekillerini eleştirerek, “Ne hikmetse bazı hatiplerin koca hakları savunucusu diyerek masum göstermeye çalıştıklarının evinden, arabasından mermiler, fişekler ve teşkilat dokümanları çıkıyor” dedi.

“CEBİNDE BASIN KARTI VAR DİYE KİMSE KENDİNİ HUKUKUN ÜSTÜNDE GÖREMEZ”

Oktay, gözaltına alınan gazetecilerle ilgilendiren üstelik değerlendirmede bulunarak, “Gazeteci dediklerinizin da ki olduğunu, ne olduğunu gördük. Cebinde basın kartı var diye niteleyerek kimesne kendini hukukun üstünde göremez. Bu ben bile olsam, siz de olsanız. Terör ile arasına aleniyet koymayan birlikte sonucuna katlanır. Biz defaten 85 milyonun bütçesi dedikçe, bazıları dini ekalliyet, budunsal azlık diyerek, ayrışmayı beslemeye çalışıyor. Ülkemizde azınlıklara müteveccih siyaset ve icraat Lozan Barış Anlaşmasının ilişik hükümlerine uygun şekilde belirlenmektedir. Ayrıca tığ onun de çok ötesine gitmekteyiz” diyerek konuştu.

Oktay, Türkiye’deki Alevilerin beklentilerinin tayin etmek ve hal yollarını tedarik etmek üzere hazırlık yaptıklarını söyleyerek, cemevlerine ilişik yasa tekliflerini anımsattı.  Oktay, “Ülkemizi Türkiye yüzyılına hazırlarken milletimizin tüm kesimlerinin, beraberliğini, kardeşliğini güçlendirecek adımlara özel ehemmiyet veriyoruz. Biz bu milleti hizmetkar olmaya geldik derken, hiçbir grubu bile dışarıda bırakmıyoruz, zira tığ bu milletin ta kendisiyiz. 85 milyona ayrım gözetmeden eserlerimizle konuşmaya devam ediyoruz” diye konuştu.

AÇIĞIN KAPANABİLECEĞİNİ TEŞRIH KOYARAK VAAT ETTİ

Oktay, akan açıkla ilişik dahi “Cari işlemler açığı bu yıl erke faturasında gözlenen astronomik fiyat etkisi ile nispi erdemli seyretmekte. Erke dışında birlikte cari amal fazlası verdiğimizi üstelik göstermek isterim. Gelecek yıl erke faturasının gerilemesi ile de akan amal açığımızın yüzdelik 2,5 seviyelerinde kabul edilebilir tıpkı düzeye gerilemesini bekliyoruz. Şayet global ve bölgesel boyuttaki şartların normalleşmesi öngörüsü ile. Ki şu anda hakeza bire bir öngörü için daha er” diyerek yorum yaptı.

Oktay, “Cari işler açığının asıl nedeni yükselen global erke fiyatlarının enerji ithalatımızda büyük artışa bozukluk olmasıdır” dedi. Oktay, erke fiyatlarındaki çoğalma olmasaydı Türkiye ekonomisinin akan çok vermiş olacağını gelecek sürerek, “Bu, erke faturalarımızda 50 bilyon doların üzerinde arttırma tıpkısı artışa bel etmektedir. Bire Bir bambaşka ifadeyle bu sene gök bilimsel enerji karşılık artışları olmasaydı, 2022 sene böylelikle ekonomimiz cari çok vermiş olacaktı” diye iddiasını sürdürdü.

TOGG AÇILIŞINA ÇAĞIRMA ETTİ

Oktay, TOGG fabrikası açılışına muhalefeti nida ederek, şunları söyledi:

“İkinci çekirdeksel santralinin yapımı şu anda planlama aşamasında, bu konudaki müzakerelerimiz dahi başladı. Enerji sektörünün günümüz dünyasında belirleyici olan arz yüce soylu erki ve siyasi unsurlardan biri olduğu bilinciyle, dünyadaki aktüel gelişmeler ışığında erke sektörünü arz akıllıcasına ve enerjik şekilde destekleyecek ve yönlendirecek yöntem ve düzenlemeleri hayata geçirmeye devam edeceğiz. Akan aşkın hedefli büyümeyi destekleyecek şekilde faziletli melfuf ayar ve erdemli teknolojiye ehil yatırımları isteklendirme ediyoruz.

Bu çerçevede; sonuç olarak İzmir, Kocaeli, Sakarya ve Adana illerimizde, gündüz paneli, kimyevi konu, melez ve şarj edilebilir otomobil ile batarya üretimlerini havi 20 bilyon liralık tutarındaki 4 balaban yatırıma proje bazlı isteklendirme sağladık. 29 Ekim Cumartesi haset üstelik geçmiş evcil ve milli elektrikli aracımız TOGG’un fabrikasının açılışını yapıyor, evvel aracımızı banttan indiriyoruz. Davetlisiniz. Mega projelerimizi soruyordunuz evet.”

KKM TUTARI 1,45 TRİLYON LİRAYA ULAŞTI

Oktay, düzey korumalı mevduat amacıyla ise şu açıklamayı yaptı:

“Hem vatandaşlarımız hem üstelik şirketlerimiz KKM uygulamamıza büyük hazzetme göstermiştir. 21 Ilk Teşrin 2022 tarihi itibarıyla KKM’ye iştirak sayısı 2,3 milyon kişiyi aşarken mecmu miktar birlikte 1,45 trilyon TL’yi esbak ve mevduattaki TL payı yüzdelik 50’ye yaklaşmıştır.  Bu genişlik bağan sağlık gruplarından toplanan vergilerin tevdiat sahiplerine aktarıldığı iddialarının aksine, KKM’nin tabana yayıldığını ve eksiksiz halkımıza seslenme eden aynı finansal nişane olduğunu ortaya degaje koymaktadır.

Rastgele vatandaşımız uygun gördüğü büyüklüğünde tasarrufunu bu hesaplarda değerlendirebilmektedir, miktar üzerine seçme hangi tıpkı ast ya dahi kayırıcı cızık bulunmamaktadır. Bu kapsamda düzey korumalı tevdiat sahiplerine sağlanan destekler, bireysel tekaütlük sistemine sağlanan destekler (çap katkısı) kabilinden tasarrufları isteklendirme edici ve ayrıntılı benzeri destek kabilinden görülmelidir. KKM ile döviz mevduat hesaplarının toplam mevduatlardaki payında 10 puandan henüz çok bire bir azalma olmuştur. Yeniden, bankaların döviz yükümlülükleri düşmüş ve 2021 Teşrinisani ayında TL mevduatların ortalama vadesi 24 günken, 2022 Ağustos kocaoğlan itibarıyla 45 güne çıkmıştır.

KKM uygulamasının döviz kuru oynaklığı ve değişik makroekonomik göstergeler üzerindeki olumlu etkisine nazaran maliyeti sınırlı olmuştur.  2022 Ilkgüz sonu itibariyle KKM uygulamasının bütçeye maliyeti 84,9 bilyon TL’dir ve bu elhak kamuoyu ile slayt aynı şekilde paylaşılmaktadır. KKM uygulaması niteliği itibarıyla kamunun borçlanması karşılığı ortaya sâdır bire bir zor olmadığı üzere ürem harcaması yerine değerlendirilmemekte; bu kapsamda oluşan harcamalar birlikte bütçenin cari transferler kaleminde izlenmektedir.”

Oktay, düzey korumalı mevduat ile ilişkin Hazne ve Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı rakamı ise “KKM sebebiyle Eşkâl Bankasında oluşan maliyet, Hazne ve Maliye Bakanlığının açıkladığı rakamların altındadır” diye niteleyerek değerlendirdi.

Oktay, TOKİ konutları ile ilişkin bile şöyle vukuf verdi:

“Vatandaşlarımızın kurum gücünü doldurmak amacıyla İlk Evim İlk İş Yerim projesi hayata geçirilmektedir. Proje kapsamında 5 yıllık dönemde 500 bin göz, 1 milyon göz gayeli arsa ve 50 bin aksiyon yeri yapılacaktır.

Toplam 360 bin hür birimden oluşan ilk aşama 2 yılda bitecektir. Yapılacak olan 500 bin konut, 240 ay vade ile satışa sunulacak olup; ast yapıları ve imarı müstahzar göz gayeli arsalar, vatandaşlarımıza 10 sene vadeyle faizsiz yerine verilecektir.

FAİZ VE BORCA İLİŞKİN İDDİALI KONUŞTU

Oktay getiri ve borç ilişkisine ilişkin dahi muhalefetin sorularını şöyle yanıtladı:

“2020 yılı böylece 36,2 milyar dolar olan sıkıntılı içi döviz cinsi takanak stoku, 2021 yılı böylelikle 29,9 bilyon dolar, Ilkgüz 2022 sonu itibarıyla ise 25,8 bilyon dolar seviyesine gerilemiştir. Önümüzdeki dönemde sıkıntılı içi döviz cinsi borç stoku kademeli namına azaltılmaya devam edilecektir. 2021 yılsonunda 29,9 milyar doları yurtiçi döviz cinsi borç stoku, 109,7 milyar doları ise mikro dışı borç stoku olmak üzere merkezi idare toplam döviz cinsi borç stoku 139,6 bilyon dolar iken bahis konusu istif 2022 yılı Ekim ayı itibari ile tahminî 7 bilyon dolar azalarak 133 bilyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Arsıulusal piyasalar tarafında ise finansmana erişimin zorlaştığı 2022 yılında, yatırımcıdan ciddi rica gören 3 ayrı ihraç ile toplam 7,5 bilyon dolarlık aut finansman sağlanmıştır.

Faiz harcamalarının milli gelire oranı 2002 yılında yüzde 14,3 iken, 2021 yılında yüzdelik 2,5’e büyüklüğünde gerilemiştir. 2022 yılında ise bu oranın benzer seviyede gerçekleşmesi beklenmektedir. AKARSU tanımlı genel yönetim vecibe stokunun gayrisafi yurtiçi hasılaya oranının 2021 yılı böylelikle yüzdelik 41,8, 2022 yılı ikinci çeyreğinde ise yüzdelik 39,3 seviyesinde gerçekleşirken, bu yılsonunda 36,7’e düşmesi, Itidalli Vadeli Izlence (2023-2025) dönemi böylece ise yüzde 32,1’e gerileyerek program dönemi süresince yüzde 60 olan Maastricht Kriterinin az çok altında seyredeceği öngörülmektedir.  söz konusu büyüklük AB ülkelerinde averaj yüzdelik 86,4 seviyesinde seyretmektedir.”

Oktay’ın konuşmasının peşi sıra 2023 yılı Merkezi Idare Bütçe Kanun Teklifi ile 2021 yılı Merkezi Dümen Merkeziz Hesap Kanunu Teklifinin maddelerinin görüşülmesine  geçilmesi ve 2023 bütçe ve 2021 yılı stabil hesap yasa teklerinin birinci ve ikinci maddeleri  AKP ve MHP’li milletvekillerinin oyları ile kabul edildi.