Tecim Bakanı Mehmet Muş, TBMM Tasrif ve Bütçe Komisyonu’nda, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun de ilgi çektiği mızrap kaçakçılığına ilişkin verileri paylaştı. Muş, “Gürbulak Gümrük Kapısı’nda, biri 1 ton 18 kilogram, gayr 622 kilo kalkmak amacıyla ile tekmil zamanların yer erdemli miktarlı hazır para metamfetamin yakalamalarını gerçekleştirdik… Ölçülü operasyonlar neticesinde, 13,4 titrem uyuşturucu, 31,9 titrem eroin yapımında beğenilen kimyevi, 9 bin 410 titrem akaryakıt, 2,4 milyon paket sigara, 21 milyon sayı sigara kağıdı ve filtresi, 3,1 milyon adet elektronik sigara, 8 bin 237 ton besin ve kestirmece 26 bin adet tarihi kitap ele geçirdik” dedi.

TBMM Tasrif ve Bütçe Komisyonu’nda bugün Tecim Bakanlığı, Helal Akreditasyon Kurumu ve Rekabet Kurumu’nun bütçeleri görüşülüyor.

AKP Veca Saylav Ekrem Çelebi, Balkı’daki seralarda yetiştirilen domatesleri kasalarla komisyona getirdi. CHP İstanbul Mebus Mehmet Bekaroğlu, Çelebi’ye, “Kavim alamıyor, siz alıyorsunuz. Göstermeye mi getirdiniz” diye sordu. CHP Muğla Milletvekili Süleyman Girgin ise “Muhalefete hazırlanıyorlar” dedi. AKP’li Çelebi üstelik “Rüyanızda görürsünüz” diyerek yanıt verdi ve vekiller beyninde gülüşme yaşandı.

Tecim Bakanı Mehmet Muş, bütçe görüşmelerinin yapıldığı TBMM Merasim Salonu’nda geldiğinde milletvekillerini selamladı.

CHP Umumi Başkan Yardımcısı ve Ankara Mebus Bülent Kuşoğlu, Sayıştay raporlarındaki hususların eksiksiz anlamıyla tartışılması gerektiğini vurguladı ve “Sayıştay raporları şanlı, bunları yazıldıktan sonra tartışmaya çalışıyoruz. Ondan sonradan bunların akıbetini bilmiyorsak millet iradesine ve Meclis iradesine bile tutkun darbedir” dedi.

HDP Diyarbakır Saylav Garo Paylan de bakanlara ve milletvekillerine sunulan sürelerin kıymet olmadığını ve bakanların mufassal süre kendilerini anlattığını kaydederek, “Milletin vekilinin sözünün havada kalması akıllıca değil. Soruların havada kalması makul değil” diyerek bakanların milletvekillerinin sorularına cevap vermediğini söyledi. Paylan, milletvekillerinin konuşmaları sırasında sorularını tarayacak tıpkısı ekip kurulmasını atlaya zıplaya, “Sayın Vekil, milletin vekilinin sorularına yanıt ödeme imkanı sunuyorum size” diye niteleyerek konuştu.

Daha sonradan Mehmet Muş, nezaret bütçesinin sunumunu yaptı. Muş, şunları söyledi:

“IMF, sonuç açıklamasında, 2021 yılında yüzdelik 6 oranında büyüyen acun ekonomisinin 2022 yılında yüzdelik 3,2, 2023 yılında ise yüzdelik 2,7 oranında büyümesini öngörmektedir. Küresel ticarette da analog beklentiler öngörülmekte olup Acun Ticaret Örgütü, 2021 yılında gerçekleşen yüzde 9,7’lik küresel para ticareti hacmi büyümesinin, 2022 yılında yüzdelik 3,5’e ve 2023 yılında ise yüzdelik 1’e gerileyeceğini oranlama etmektedir. Mal fiyatlarındaki yükseliş ilkin tevessül etmek üzere, pandemi sonrası küresel arzın hızlı kalan şakirt değer verememesi, hazırlık zincirindeki bozulmalar ve geri hizmet sorunları kabilinden sebepler, yekpare dünyada erdemli enflasyonu yanında getirmiştir.

Dünya Bankası verilerine bakarak 2022 Ev-Ilk Teşrin döneminde, pandemi öncesine nazaran enerji emtia fiyatları endeksi yüzde 97, erke dışı emtia fiyatları endeksi yüzdelik 50, ekincilik emtia fiyatları endeksi yüzde 43, ham petrol varil fiyatı yüzde 56, Avrupa’birlikte gaz fiyatları yüzdelik 792, kömür fiyatları yüzdelik 416 oranında artmıştır. Şita aylarına yaklaştığımız benzeri dönemde global çapta gaz tedarikinde pahal mesail yaşanmaktadır. Bu durumdan arz çok etkilenen nahiye, sunma büyük ihracat pazarımız olan Avrupa Birliği’dir. Elhak OECD, erke krizinin ileri boyutlara ulaşmasının, 2023 yılında Avrupa’nın büyüme oranını 1,25 fakül, global büyüme oranını ise 0,5 benek büyüklüğünde azaltabileceğini belirtmiştir.

Öte yandan, Rusya ve Ukrayna, hububat ürünleri, yağlı tohumlar ve gübrelerde ana tedarikçiler olduğu üzere, azık fiyatları yılın evvel yarısında keskin benzeri şekilde yükselmiş; bu ebat özellikle beş altı ümranlı ülkeler özellikle doğmak üzere birçok ülkede gıda güvenliği endişelerini artırmıştır. Ekleme adına, pandemi ile alay malay henüz dahi yükselen toptan borçluluk seviyesi da son dönemde kalan ürem oranları ile gelişigüzel bulut donör noktalara ulaşmıştır.

İhracatımız, 2022 yılı sülale-ilk teşrin döneminde, geçtiğimiz yıla bakarak yüzdelik 15,4 oranında artarak 209,5 milyar dolar olmuştur. Bu rakamlarla ihracatta hem evvel 10 kamer bazında hem dahi maaş bazda genişlik yüksek seviyelere ulaşılmıştır. 2022 yılının geçmiş 10 ayında dünyanın ayrımlı coğrafyalarına yaptığımız dış satım hararetli tıpkı şekilde artmaya devam etmiştir. Oransal olarak en fazla dış satım artışı Amerika kıtasına gerçekleşirken en muhteşem ticari partnerimiz olan Avrupa Birliği’ne ihracatımız yüzdelik 13,5 oranında artmış, SU ile tecim fazlamız 9,7milyar dolara ulaşmıştır. Mürekkep Krallık’la ticaretimizde ise 6 milyar dolar dış tecim fazlası verilmiştir. Bu başarılı performans, global ölçekteki münasebetsiz faktörlerin yanı sıra paritedeki düşüşün da aut ticaretimiz üzerindeki korkulu olumsuz etkilerine rağmen sağlanmıştır. 2021 Familya ayında 1,22 seviyesinde olan dolar/ekü paritesi, 2022 Ekim ayında ortalama 0,98’e büyüklüğünde gerilemiştir. Paritenin geçmiş 10 ayda ihracatımıza 12 milyar dolar ve dış ticaret açığına ise 2,8 milyar dolar aksi etkisi olmuştur.

İTHALATIN ARTIŞINI ALTIN VE ENERJİYE BAĞLADI

Bu yılın ilk 10 ayında, sabık yılın tıpkı dönemine göre dış alım, yüzdelik 39,5 oranında artarak 300 bilyon 553 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. Deminden sizlerle ithalatta yaşanan bu artışın sebeplerini tesahup etmek isterim. Öncelikle ilkin enerji gelmek amacıyla emtia fiyatlarındaki artışlar, emtia ithalatçısı konumunda olan ülkemiz ithalatı üstünde doğrudan ve şiddetli ayrımsız artış yaratmıştır. Enerji ithalatımız, geçmiş 10 ayda sabık yıla bakarak yüzde 118,4, yani 43,7 milyar dolar artmıştır. Bu artışta fiyatların hareketli olduğunu görmekteyiz. Hakikaten 2022 Aile-Ağustos döneminde erke dış alım hacim endeksi yüzde 10,2 düşüş gösterirken enerji ithalat vahit derece endeksi yüzdelik 166,4 artmıştır. Mavera yandan, serencam dönemde altın ithalatında yaşanan yükseliş üstelik dış alım faturamızı koca ölçüde artırmaktadır. Toplam zer ithalatı, geçtiğimiz yılın önceki 10 ayına göre yüzde 198,4, yani 10,1 milyar dolar artmıştır. Dolayısıyla ithalatta izlenen artışın yüzde 63’ü enerji ve altın kaynaklı gerçekleşmiştir.

Bildiğiniz üzere ihracatımızın finansmanında Eximbank haddinden fazla şanlı benzeri yere sahiptir. Türkiye’nin biricik resmi dış satım bindi kuruluşu olan Türk Eximbank, 2022 yılının önce 10 ayı bakımından ihracatçılarımız için 37,3 bilyon dolar finansman desteği sağlamıştır. Bankanın toplam alıcı sayısı 2022 yılında da artmaya bitmeme etmiş olup bu firmaların yüzdelik 80,7’si KOBİ’dir. Ayrıca Banka, arsıulusal ve lehçe bankacılık ve mal kuruluşları ile imzaladığı anlaşmalarla ilave finansman imkanları sunmaya bitmeme etmiş ve sene başından itibaren 1,5 milyar doları aşan miktarda esas sağlamıştır. Bankanın ödenmiş sermayesi 3 bilyon liralık artma ile 13,8 bilyon liraya yükselirken kayıtlı anamal tavanı 17,5 milyar liradan 30 bilyon liraya yükseltilmiştir.

“HİZMET İHRACATI 20 YILDA 4 KATTAN FAZLA ARTTI”

Hizmet ihracatımız, son 20 yılda 4 kattan çok artmıştır. Bu kapsamda, pandeminin etkilerini geride bırakarak 2021 yılında, tıpkı geçmiş yıla göre yüzdelik 74,3 oranında artarak 61,3 milyar dolar seviyesine ulaşmış, ayrımsız çağ hizmetler dengesi ise 31,7 milyar dolar olmuştur. 2022 Ağustos yıllıklandırılmış veriye baktığımızda ise bakım ihracatımız, bire bir geçmiş yılın tıpkı dönemine bakarak yüzdelik 65 oranında artma kaydederek 76,4 bilyon dolara ulaşmıştır. Ayrımsız dönemde, hizmet sektörlerindeki dış tecim fazlası, yüzde 103 artışla 39,3 bilyon dolara yükselmiştir. Sektörle dirsek teması halinde çalışmalarımız doğrultusunda, nisan ayında ‘Bakım İhracatı Destek Izlence Paketi’ uygulamaya alınmıştır.

Bilişim sektörüne hususi düşünülmüş olan e-Turquality, başka adıyla Bilişimin Yıldızları Programı ile bu alanda bölgesel ve küresel anlamda dinamik şirketlerin çıkarılması hedeflenmektedir. Bakanlığımız vasıtasıyla 2022 Familya-Ekim dönemi içerisinde 657 firmaya 695 milyon teklik destek ödemesi gerçekleştirilmiştir.

2021 yılının evvel 6 ayında yaklaşık 161 bilyon lira olan e-ticaret hacmi, 2022 yılının ayrımsız döneminde 348 milyar liraya yükselmiştir… Lisanslı depoculuk sistemi ile tarım ürünlerini zinde ve çağdaş koşullarda esirgeme altına aldık ve tarım ürünleri ticaretini elektronik ortama taşıdık. Bugüne kadar 166 lisanslı depo işletmesine zindelik izni verdik. Sonunda ülkemizin tarım ürünlerinde lisanslı depolama kapasitesini 8,7 milyon tona yükselttik.

PANDEMİNDE ESNAFA VERİLEN KREDİYİ ANLATTI

Pandemiden ufuk engel gören esnaf ve sanatkarlarımızı yüzde 50 ve yüzde 100 getiri tenzilatlı krediler ile desteklemeye bitmeme ettik. 31 Ekim 2022 tarihi bakımından yıl içerisinde kullandırılan faiz tenzilatlı kredilerin toplam tutarı 56 bilyon lirayı aşmıştır. Teşrinievvel ayında, Sayın Cumhurbaşkanımız vasıtasıyla esnaf ve sanatkarlara müteveccih yıpranmamış finansman imkanları kamuoyuna duyurulmuştur. Bu bağlamda, Halkbank’tan güven kullanıp takibe düşenlere 6 taban kadar anlayışsız ödemesiz, 36 taban büyüklüğünde vadeli, yüzdelik 4 faizli krediyle borçlarını arıtma imkanı sağlanmıştır. Ayrıca, esnaf ve sanatkarların Halkbank’tan kullandıkları kredilerin nema oranları yüzdelik 7,5’e düşürülmüş, emniyet üst limitleri işletme kredileri üzere 500 bin liraya, yatırım kredileri üzere ise 1,5 milyon liraya yükseltilmiştir. Mavera yandan, canlı girişimcilerin faydalandığı kredilerin art limiti 300 bin liraya yükseltilmiş, zihayat girişimciler için yaş haddi 35’e çıkarılmıştır.

453 BİN TÜKECİTİCİ YARGICI HEYETİNE MÜRACAAT

Eylül sonu itibariyle tüketici hakem heyetlerine 453 bini çok referans işlenmiş olup, yapılan başvuruların yüzdelik 61’i e-ululuk üzerinden gerçekleştirilmiştir. Ayrımsız dönemde 441 bini fazla müracaat sonuçlandırılmış ve yaklaşık 900 milyon teklik tutarında ikilik karara bağlanmıştır.

Balıkesir ve Nizip Gümrük Müdürlükleri 2022 yılında faaliyete esbak olup, önümüzdeki süreçte Çukurova Havalimanı’nda açacağımız gümrük müdürlüğü ile sayımızı 167’ye yükselteceğiz.

E-ihale sistemi üzerinden 2022 yılının geçmiş 10 ayında 10 bini çok ihale yapılarak 1 bilyon lirayı çok hasılat elde edilmiştir. Bu rakam ile güzeşte yılın aynı dönemine göre yüzde 122 çoğalma sağlanmıştır.

Milli Tarama Sistemi Projesi (MİLTAR) kapsamında, geçmiş milli tarama sistemimizi Alsancak Limanı’nda faaliyete aldık. Akabinde, yarı sabit ve atak tarama sistemlerinin da yerli namına üretilmesi amacıyla çalışmalara başladık ve Savunma Endüstri Başkanlığı’mızla bir iş birliği protokolü imzaladık. Ülkemiz, bu proje sebebiyle tarama sistemlerini kol yerine üretebilen vabeste sayıda ülkelerden biri olacaktır. Tarama Zehir Projemiz ile gümrük kapılarında taranan vasıta ve konteynerlere ilişkin X-Ray görüntülerini bireşimli zekayı de kullanarak hem merkezde hem dahi sahada senkronik adına şipşak analiz edebilen tıpkı cümle kuracağız.

Bakanlığımız bünyesinde görev yapan akaryakıt özel ekibince bu sene içerisinde hesaplı çalışmalarda, 4 bilyon lira mesabesinde rüşvet fos ile 10 bilyon liralık değerinde sahte fatura belirleme ettik ve bin 262 titrem kaçak akaryakıt ele geçirdik. Bire Bir zamanda, 7318 çevrilmiş Kanun sonrası aut bey yöntemiyle gerçekleştirilen suiistimallerin engellenmesine müteveccih icraat yürüterek 30 bilyon liradan fazla kamu zararının önüne geçtik.

“GÜRBULAK’TA BİR YILDA 1,5 TONA YAKIN METANFETAMİN ELE GEÇİRİLDİ”

Bu yıl dahi esrar madde kaçakçılığıyla savaşım alanında rekor yakalamalara imza attık. Gürbulak Gümrük Kapısı’nda, biri 1 ton 18 kilo, ötekisi 622 kilo tutmak için ile birlik zamanların bildirme yüksek miktarlı sıvı metamfetamin yakalamalarını gerçekleştirdik. İstanbul Ambarlı Limanı’nda rekor yakalama yerine tarihe güzeşte 2 titrem 91 kilo captagon yakalamasının yanında gine İstanbul’bile 338 kilogram, Cilvegözü Gümrük Kapısı’nda 404 kilogram captagon ele geçirdik. Antrparantez, Esendere Gümrük Kapısı’nda 513 kilogram beyaz yakalayarak serencam zamanların sunu faziletkâr miktarlı eroin yakalamasını yaptık. Mümasil zamanda Gürbulak Gümrük Kapısı’nda 285 kilosu beyaz gelmek üzere toplam 305 kilogram eroin yakalaması gerçekleştirdik. Ticari kayıt yakalamalarımız kapsamında, 242,4 milyon liralık mesabesinde kaçak elektronik maşa ele geçirilmiştir. Analog şekilde, serencam yılların tek seferde yapılan bildirme faziletkâr miktarlı alkollü içki yakalamasına imza atarak Mersin’de hep 86 bin 245 şişe alkollü içkiye ahali koyduk.

13,4 TON MIZRAP ELE GEÇİRİLDİ

Diğer taraftan maden, akaryakıt, kötü mamulleri ve alkollü içki kaçakçılığı özellikle doğmak için kaçakçılıkla mücadele kapsamında ölçülü operasyonlar neticesinde, 13,4 ton mızrap, 31,9 ton esrar yapımında beğenilen kimyevi, 9 bin 410 titrem akaryakıt, 2,4 milyon paket sigara, 21 milyon skor sigara kağıdı ve filtresi, 3,1 milyon skor elektronik sigara, 8 bin 237 ton gıda ve yaklaşık 26 bin sayı tarihi nişane ele geçirdik. Vekâlet kendisine, kaçakçılığa alın ortaya koyduğumuz ivazsız mücadeleye önümüzdeki dönemde üstelik kararlılıkla devam edeceğiz.

Bakanlığımızın ilgili kuruluşu Helal Akreditasyon Kurumu’na (DOĞRULUK), denklik başvurularının kabul edilmeye başlandığı Kasım 2019’dan bugüne büyüklüğünde Türkiye karışma 23 ayrımlı ülkeden 80 akreditasyon talebi gelmiştir. TÜRE, toplanmış 27 denklik kararı almış, akreditasyon güvencesi kapsamındaki helal vesika sayısı 790’ı aşmıştır.

Ticaret Bakanlığı’mızın, sizlere takdim olunan erek ve faaliyetleri doğrultusunda kullanılmak amacıyla 2023 yılı bütçesi, toplam 17 milyar 124 milyon 310 bin TL’dir. Bu meblağın 13 milyar 335 milyon 123 bin TL’si Ticaretin Düzenlenmesi, Geliştirilmesi ve Kolaylaştırılması Programı’na, 1 milyar 988 milyon 706 bin TL’si Hile ve Bindi Programı’na, 1 milyar 411 milyon 43 bin TL’si Vasıta Dışı Ekonomiyle Mücadele Programı’na, 368 milyon 634 bin TL’si Tüketicinin Korunması, Yapıt ve Hizmetlerin Güvenliği ve Standardizasyonu Programı’na, 20 milyon 804 bin TL’si program dışı giderler kendisine  tahsis edilmiştir.

Antrparantez, hesaplı sınıflandırmaya bakarak Bakanlığımız 2023 yılı bütçe teklifinin 4 milyar 592 milyon 150 bin TL’si personel giderlerine, 651 milyon 76 bin TL’si SGK kerem primi giderlerine, 662 milyon 768 bin TL’si mal ve hizmet çekicilik giderlerine, 720 milyon TL’si sermaye giderlerine, 32 milyon 300 bin TL’si sermaye transferleri tertibine, 10 bilyon 466 milyon 16 bin TL’si ticari transferlere, yani büyük ölçüde ihracatçı ve ticaret erbabımızın desteklenmesi ile ilgili giderlere tahsis edilmiştir.”